Bilişsel ve Davranışçı Terapilerin Klinik Uygulamaları
DATEM Bilimsel Kanıt Temelli Psikoterapiler Programı – BiKTeP – kapsamında açılan ve tümü Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu tarafından verilen Bilişsel ve Davranışçı Terapiler Eğitimi (kısaca BDT Eğitimi), bu psikoterapi sisteminin çağdaş yöntemlerini teorik altyapıları ve bilimsel temelleri çerçevesinde ruh sağlığı çalışanlarına aktarmayı hedeflemektedir. Bu yoğun eğitim programının katılımcıları etkileşimli ders anlatımı, vaka örnekleri, örnek seans videoları, rol canlandırmaları, sınıf içi egzersizler aracılığı ile çok sayıda psikolojik sorunda Bilişsel ve Davranışçı Terapilerin klinik uygulamalarını öğrenirler. Katılımcılar bir yandan vaka formülasyonu ve terapi yöntemleri üzerine bilgi ve donanımlarını arttırırken, diğer yandan klinik uygulamada yöntem seçimine bilimsel bakış açısı ve kültürler arası farklılıkların bilinciyle yaklaşmayı öğrenme fırsatına sahip olurlar.
BDT Eğitimi Yapısı
Güncellenen BDT Eğitimi, toplam 74 saat süren 6 temel modülden oluşmaktadır. Eğitimin birinci modülünde BDT’de temel kuramlar, klinik değerlendirme içeriğiyle görüşme yapılandırma ve yürütme, vaka formülasyonu, terapi ve seans yapısı, terapötik ilişki geliştirme konuları işlenmektedir. İkinci modülde klinik uygulamalarıyla temel bilişsel ve davranışçı terapi yöntemleri öğretilmektedir. Bu modülde bilişsel yeniden yapılandırma, üstüne gitme (maruz bırakma), olumsallık yönetimi gibi klasik yöntemlerin yanı sıra bilişsel ayrışma, duygu regülasyonu, anbean farkındalık (mindfulness), psikolojik kabul, öz şefkat gibi modern yöntemler de katılımcılara aktarılmaktadır. Eğitimin diğer dört modülünde DSM-5’te tanımlanan Panik Bozukluk, Agorafobi, Sosyal Anksiyete Bozukluğu, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB), Yaygın Anksiyete Bozukluğu ve Majör Depresyon tedavisi aşağıdaki çerçevede ele alınmaktadır:
- Sorunun klinik, bilişsel ve davranışsal özellikleri,
- Sorunu kavramsallaştırma ve vaka formülasyonu,
- Terapi hedefleri belirleme ve tedavi planı yapma,
- Sorun için en fazla bilimsel destek almış bilişsel ve davranışçı terapi yöntemlerinin kullanımı: rasyonel verme, seans içi yöntem uygulama, ev egzersizlerinin düzenlenmesi ve takibi,
- Terapi sürecinde karşılaşılan sorunların giderilmesi,
- Terapi sonlandırma ve nüks önleme stratejileri.
Bu eğitimin temel modüllerine ek olarak katılımcılar Yeme Bozuklukları (12 saat) ve Kişilik Bozuklukları (14 saat) tedavisinin ele alındığı modülleri alarak toplam 100 saatlik ileri düzey BDT Eğitimi tamamlama seçeneğine sahiptirler. Temel BDT Eğitimini tamamlayan katılımcılar ''Kompulsif Biriktirme Bozukluğunda BDT Uygulamaları'' atölyesine (workshop) ve ileri düzey BDT Eğitimini tamamlayan katılımıcılarsa bu atölyeye ek olarak ''Alkol Kullanım Sorunlarında BDT Uygulamaları'' atölyesine ücretsiz katılmaya hak kazanırlar.
BDT Eğitimi Standartları
Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu’nun geliştirdiği BDT Eğitimi içeriği Amerika Birleşik Devletleri’nde Davranışsal ve Bilişsel Terapiler Derneği’nin liderliğinde bir araya gelen çeşitli psikoloji örgütlerinin belirlediği Bilişsel ve Davranışsal Psikoloji Doktora Eğitim Standartları gözetilerek planlanmıştır (Training Standards of the Inter-Organizational Task Force on Cognitive and Behavioral Psychology Doctoral Education). Bu eğitim standartları üç nesil Davranış Terapileri ile uyumlu bilgilerin öğretilmesini önerir. Modüllerde çeşitli tanı ve sorunlar için Amerikan Psikologlar Derneği tarafından yapılan değerlendirme sonucu en güçlü bilimsel destek almış BDT protokolleri ve planlarındaki akış ve yöntemler öğretilmektedir. Bu yöntemler yukarıda bahsedilen eğitim standartları içinde de yer almaktadır. Bunlara ek olarak tüm BDT Eğitimi programında vaka formülasyonu ve terapi yöntemlerinin farklı klinik uygulamalarına önem verilerek katılımcıların edindikleri bilgileri karşılaştıkları başka psikolojik sorunlarda da (örn., özgül fobi, hastalık anksiyetesi, somatik semptom bozukluğu, uyum bozukluğu, vb) kullanabilmeleri hedeflenmektedir. Bu açıdan eğitim psikoterapi uygulamalarında tanılar üstü yaklaşımla (transdiyagnostik yaklaşım) uyumludur.