Bilişsel ve Davranışçı Terapiler Eğitimi (BDT Eğitimi) - Davranışsal Psikoloji
Alanında uluslararası saygınlığa sahip bir bilim insanı olan Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu’nun yıllara dayanan klinik deneyimi ve akademik birikimiyle geliştirdiği ve binlerce uzmana aktardığı Bilişsel ve Davranışçı Terapiler eğitimi (Davranışsal Psikoloji, BDT eğitimi) içeriği, 31.12.2024 tarihli ve 69 sayılı kararla Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanmıştır (onay metnini görüntülemek için buraya tıklayabilirsiniz). BDT eğitimi bu haliyle, psikoloji alanında Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından kabul edilen ilk ve tek resmi program olma özelliği taşımaktadır.
Eğitim programımız, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak 3 Temmuz 2025 tarihinde özel öğretim kursu ruhsatı almış olan DATEM Davranış Araştırmaları ve Eğitimleri Merkezi Uzaktan Öğretim Kursu bünyesinde, Bilimsel Kanıt Temelli Psikoterapiler Programı (BiKTeP) kapsamında ve Davranış Terapileri Derneği (DATED) ile işbirliği içinde yürütülmektedir.
Bu programa katılan ruh sağlığı alanında çalışan uzmanlar ve öğrenciler:
- MEB tarafından ruhsatlandırılmış özel öğretim kurumu statüsü alarak uzaktan eğitim yapma yetkisi ile eğitim veren resmi bir kurumdan,
- MEB tarafından onaylanmış ve sertifikalandırılan,
- e-Devlet sistemi üzerinden görüntülenebilen,
- ABD’de oluşturulan Bilişsel ve Davranışsal Psikoloji Doktora Eğitim Standartları esas alınarak hazırlanmış özgün müfredat sunan,
- Türkiye’de hukuki zemini tamamen sağlam bir eğitime ulaşırlar.
Eğer siz de bilimsel temellere dayalı, uluslararası standartlarda, MEB ve e-Devlet onaylı tek psikoloji programında eğitim almak ve kariyerinizi sağlam temeller üzerinde ilerletmek isterseniz, DATEM’in bu ayrıcalıklı programına katılabilirsiniz.
Eğitimin Bilimsel ve Teorik Temeli
Çağdaş bir Bilişsel ve Davranışçı Terapiler eğitimi müfredatı, üç dalga davranış terapilerinin teorik ve bilimsel temellerini, klasik ve çağdaş bilişsel ve davranışsal yöntemlerin uygulamalarını kapsar. Bu doğrultuda hazırlanan eğitim programımızın amacı; psikolojik zorlukların uyumsuz davranış, duygu, düşünce ve fizyolojik duyumların bir birleşimi olarak nasıl tanımlandığını, bu örüntülerin gelişimini ve sürmesini güncel öğrenme ve bilişsel teorilerin nasıl açıklandığını, bunların bağlamsal ve işlevsel analizinin yapılarak bireye özel vaka formülasyonunun nasıl geliştirildiğini ve bu sorunları azaltmada etkili olduğu bilimsel kanıtlarla gösterilmiş çağdaş bilişsel ve davranışsal yöntemlerin nasıl uygulandığını öğretmektir.
BDT eğitimi için programımız teorik ve bilimsel temelini Davranışsal Psikoloji yaklaşımından alır. Davranışsal psikoloji; insanın açık ve örtük (duygu, düşünce, fizyolojik duyum) davranışını anlamak ve değiştirmek için bir çerçeve sunan, psikolojinin temel taşlarından biri olan deneysel-klinik bir disiplindir. Bu yaklaşım, klasik ve edimsel koşullanma, sosyal öğrenme, çoklu nedensellik ve bilişsel süreçlere (örneğin inançlar, şemalar, bilgi işleme) dair modern teorileri bütüncül bir yapıda bir araya getirir. Uygulama alanı ise; gözlemlenebilir davranışları, içsel bilişsel süreçleri (düşünceler, inançlar, tutumlar, şemalar, bilgi işleme) ve duygulanımın özel ile fizyolojik yansımalarını kapsayan geniş bir spekrtumu içerir. Aynı zamanda bireylerin yaşamlarının doğal bağlamlarında uygulanan, aktif, sorun odaklı ve kanıta dayalı bir yaklaşımı vurgular.
Davranışsal Psikoloji şemsiyesi altında konumlandırdığımız Bilişsel ve Davranışçı Terapiler eğitimiyle (BDT eğitimi):
- Eğitimi, bilişsel ve davranışsal değişimin tüm boyutlarını kapsayan çağdaş ve kapsamlı bir bilimsel disipline dayandırıyoruz.
- Bünyesinde farklı yaklaşımlarını barındıran Bilişsel ve Davranışçı Terapiler (BDT) ekolünün sadece bir penceresinden değil, tüm pencerelerinden insana bakmayı öğretiyor.
- Katılımcıların yalnızca belirli teknikleri ezberlemesini değil, bu tekniklerin dayandığı ilkeleri derinlemesine kavramalarını sağlıyoruz (yani biz teknisyen değil nitelikli klinisyen yetiştiriyoruz).
- Mezunlarımızı, modern tanılar üstü ve formülasyona dayalı yaklaşımlarla uyumlu biçimde, bu ilkeleri çeşitli psikolojik sorunlara esnek biçimde uygulamaya hazırlıyoruz.
Uluslararası Bilişsel Davranışçı Terapiler (BDT) Eğitimi Standartları
Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu tarafından geliştirilen ve Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanan bu müfredat, Amerka Birleşik Devletleri'nde Davranışsal ve Bilişsel Terapiler Derneği'nin öncülüğünde oluşturulan, çeşitli psikoloji örgütlerinin üzerinde uzlaştığı "Bilişsel ve Davranışsal Psikoloji Doktora Eğitim Standartları" temel alınarak tasarlanmıştır. (Training Standards of the Inter-Organizational Task Force on Cognitive and Behavioral Psychology Doctoral Education). Söz konusu eğitim standartları, üç nesil Davranış Terapileri ile uyumlu uygulamaların öğretilmesini önermektedir.
Program kapsamında verilen derslerde klinik bilim modeli benimsenerek, Amerikan Psikologlar Derneği (APA) tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda en güçlü bilimsel desteğe sahip olduğu belirlenmiş Bilişsel Davranışçı Terapiler (BDT) protokolleri ve bunların akışları ile yöntemleri öğretilmektedir. Bu yöntemler yukarıda belirtilen uluslararası eğitim standartlarıyla da bire bir örtüşmektedir.
Eğitimin Kazanımları
Eğitimin en temel amacı, katılımcıların psikoloji alanında bilimsel kanıt temelli klinik uygulama yaklaşımını benimsemelerini, psikolojik sorunlara güncel tanılar üstü anlayış ve bireye özel vaka formülasyonu ile yaklaşabilmelerini ve üç nesil davranışçılığın teorik temellerini ve uygulamalarını derinlemesine öğrenmelerini sağlamaktır.
Eğitim programını tamamlayan katılımcıların kazanımlar, aşağıdaki beş ana başlıkta yapılandırılmıştır:
1. Psikolojik sorunları bilişsel ve davranışsal özellikleri ile tanımlayabilme,
2. Psikolojik sorunların gelişmesini ve sürmesini öğrenme teorilerinin ilkeleri doğrultusunda açıklayabilme,
3. Psikolojik sorunlarla ilişkili duygu, düşünce, fizyolojik duyum ve açık davranışları kapsamlı şekilde değerlendirebilme,
4. Psikolojik sorunların sürmesini açıklayan bağlamsal ve işlevsel analiz temelinde vaka formülasyonu geliştirebilme,
5. Vaka formülasyonuna dayanarak, psikolojik sorunları azaltmaya yönelik en güçlü bilimsel desteği almış davranışçı ve bilişsel yöntemlerin planlayıp uygulayabilme:
a. Tepkisel ve edimsel öğrenme teorilerine dayalı yöntemlerin bireye özgü biçimde uygulanması,
b. Sorunlu düşüncelerin veya üştbilişlerin içeriğini ya da işlevini değiştirmek / dönüştürmek amacıyla bilişsel yöntemlerin kişiye özel kullanımı,
c. Duygu düzenleme, sorun çözme, başa çıkma, sosya beceri, zaman yönetimi, etkili iletişim gibi alanlarda yetkinlik kazandırmaya yönelik beceri eğitimi,
d. Fizyolojik uyarılmayı azaltma için yöntemlerin soruna ve bireye özel kullanımı,
e. Üçüncü dalga davranışçılığın yöntemlerinin bireye özgü psikolojik uygulaması (örn. anbean farkındalık / mindfulness, psikolojik kabul, amaçlar-değerler vb.).
Bu çerçevede ayrıca; seansların yapılandırılması ve yürütülmesi, psikoeğitim verilmesi, rasyonelin açıklanması, öz izlmenin planlanması ve takip edilmesi, seans içi yöntemlerin uygulaması, ev egzersizlerinin düzenlenmesi ve takibi, uygulamada karşılaşılan sorunların (örn. direnç) aşılması, iyileşme sürecinin izlenmesi, terminasyon ve nüks önleme stratejileri ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.
Eğitim Programının Yapısı
Eğitimin tamamı Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu tarafından anlatılmaktadır.
Bu eğitim programı uzaktan eğitim yöntemiyle (online) yürütülmekte olup toplam 180 ders saati sürer. Program 10 aylık bir süre içinde, önceden ilan edilen tarihlerde ayda bir haftasonu olmak üzere iki gün boyunca gerçekleştirilmektedir.
Ders saati 45 dakikadır ve her ders iki blok halide işlenir. Bir haftasonunda 8 blok, 16 saat ders işlenir. Hafta sonu eğitimlerine ek olarak, hafta arası bir akşam uygulama örneklerinin paylaşıldığı vaka sunumlarını içeren ek bir ders yapılır. Bu oturumların her biri iki bloktan oluşur ve bu şekilde toplam 10 saat ders işlenir.
Programın üniteleri aşağıda listelenmiştir (Detaylı içerik için tıklayınız):
1. Davranış Değerlendirmesi ve Vaka Formülasyonu
2. Davranışın İçeriği ve İşlevi ile Çalışma Yöntemleri
3. Kaygıyla İlişkili Sorunlar: Panik Ataklar ve Agorafobi
4. Kaygıyla İlişkili Sorunlar: Sosyal Kaygı ve Yaygın Kaygı
5. Travmatik Stres Sorunları
6. Obsesyonlar ve Kompülsiyonlar
7. Çökkünlükle İlişkili Sorunlar (Depresyon)
8. Yeme ve Beslenme Bozuklukları
9. Alkol ve Madde Kullanımı Sorunları
10. Kişilik Bozuklukları
Tüm eğitimi tamamlayan katılımıcılar 16 ders saati “Bilişsel ve Davranışçı Terapilerde Mindfulness Uygulamaları” eğitimine ücretsiz katılmaya hak kazanırlar.
Eğitimin tamamına devam etmek yerine sadece klinik ortamlarda sıklıkla karşılaşılan görece daha az karmaşık sorunlarla çalışmayı tercih eden katılımcılar için ilk 7 üniteden oluşan Temel Düzey eğitimi seçeneği sunulmaktadır. Bu temel Bilişsel ve Davranışçı Terapiler Eğitimini (BDT Eğitimi) tamamlayan katılımcılar ise 3 ders saatlik ''Kompulsif Biriktirmede BDT Uygulamaları'' atölyesine (workshop) ücretsiz katılma hakkı elde eder.
Bunlara ek olarak DATEM bünyesinde Prof. Dr. Ebru Şalcıoğlu'nun verdiği BDT eğitimine paralel ücretsiz seminerlere katılarak bilgi ve donanımınızı güçlendirebilirsiniz.
Eğitim Programının Uygulanması
Bu kapsamlı ve derinlemesine yapılandırılmış eğitim programında katılımcılar; etkileşimli ders anlatımı, soru-cevap, örnek vaka incelemeleri ve rol canlandırmaları gibi çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri aracılığıyla pek çok psikolojik sorunda bilişsel ve davranışçı yöntemlerin uygulamalarını öğrenirler.
Katılımcıların bilgileri pekiştirmesi ve kalıcı öğrenmenin sağlanması amacıyla uygulama örnekleri içeren seans gösterimleri (videoları) izlenir. Ayrıca olgu öyküleri ve akademik okumalar ev ödevi olarak verilerek, katılımcıların bireysel çalışma yoluyla konuları daha derin kavramalarına olanak tanınır.
Eğitim materyali son derece kapsamlı hazırlanmıştır. Tüm program boyunca kullanılan bu slaytların toplam sayısı 1700’ü aşmaktadır. Her üniteye özgü hazırlanan slaytlar, o ünitenin eğitimi başlamadan önce katılımcılara çevrim içi ortamda gönderilir. Ayrıca eğitim materyali; her bir psikolojik sorun için değerlendirme ölçeklerini, tedavi planlama ve yürütmeye yönelik formları da içererek, katılımcıların öğrendiklerini doğrudan hayata geçirmeleri için klinik uygulamaya hazır bir kaynak seti sunar.
Sertifikasyon
Programın sonunda, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Özel Kurslar Sınav Yönergesi çerçevesinde bir teorik sınav uygulanır. Bu sınavda başarılı olan katılımcılara, Özel Öğretim Kurumları Mevzuatı doğrultusunda resmî MEB onaylı kurs bitirme belgesi düzenlenir. Buna ek olarak, bu katılımcılara DATEM’in Ana Katılım Sertifikası ve eğitim içeriğini açıklayan Türkçe ve İngilizce birer transkript de takdim edilir.
Tüm eğitimi eksiksiz tamamlayıp sınava girmeyen katılımcılara ise, programı başarıyla takip ettiklerini belgeleyen DATEM’in Ana Katılım Sertifikası verilir. Benzer şekilde, ilk 7 üniteyi tamamlayarak Temel Düzey Eğitimi alan katılımcılar için de özel bir katılım belgesi hazırlanır. Tüm bu katılımcılara da Türkçe ve İngilizce birer transkript de takdim edilir.
Eğitimi belirli bir aşamada bırakan katılımcılara ise, katıldıkları dersleri ve eğitim süresini gösteren bir yazılı belge sunulur.
Kimler Katılabilir?
- Üniversitelerin psikoloji, rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programlarının mezunları
- Üniversitelerin klinik psikoloji, uygulamalı psikoloji, rehberlik ve psikolojik danışmanlık yüksek lisans veya doktora programlarının mezunları
- Psikiyatri uzmanları veya psikiyatri asistanları
Süpervizyon
Herhangi bir terapi ekolünü benimseyerek sahada uygulama yapacak bir ruh sağlığı uzmanının yetişmeinde ilk aşamada aldığı teorik eğitim ve öğretim çok önemli bir yere sahiptir. Dersler ve kurslar aracılığıyla uzman; farklı formülasyon modellerini, bu formülasyonları geliştirmesini sağlayacak teorik kavramları, bilişsel ve davranışsal yöntemleri, bu yöntemlerin teorik ve bilimsel altyapılarını, bu yöntemleri uygulama mantığını ve kurallarını öğrenir. Bu altyapı oluşmadan uygulamaya geçmek uygun ve etik değildir.
Davranışsal psikoloji çerçevesinden Bilişsel ve Davranışçı Terapiler (BDT) Eğitimi uygulamaları yapma, didaktik bir öğrenim sürecinin ardından psikolojik sorunlar yaşayan bireylerle deneyimli bir süpervizörün denetiminde görüşmeler gerçekleştirilmesini gerektirir. Süpervizyon, süpervizör ve süpervizyon alan uzman arasındaki işbirliği ilişkisi çerçevesinde verilen deneyimsel bir eğitimdir. Süpervizör, bir dizi süpervizyon yönteminden faydalanarak, süpervizyon alan uzmanın çalıştığı her bir danışanla doğru ve etkili bir şekilde uygulamalar yapmasına yardımcı olur, uygulama becerilerini geliştirmesi ve yetkinleşmesine katkıda bulunur.
Süpervizyon eğitimi genellikle bireysel ya da en fazla 4-5 kişiden oluşan küçük gruplarla yürütülür. Süpervizyonda terapistin çalıştığı bir (ya da daha çok) danışanın tüm terapi süreci adım adım izlenir. Her süperizyon oturumunda o haftanın seansı değerlendirilir, terapistin uygulamalarına yönelik geribildirim paylaşılır. Bu kalsik süpervizyon yanımlaması açısından her vaka paylaşımı süpervizyon değildir.
Mesleki gelişim süregiden bir aktivite olduğundan uzmanların uygulamaları oturana kadar süpervizyon almaya devam etmeleri beklenir. Süpervizyon altında çalışma için net tanımlanmış ve kabul görmüş bir süre tanımlanmamış olsa da bunun en az 1-2 sene arasında sürmesi beklenen bir deneyimsel süreç olduğu söylenebilir.
Yukarıda verilen tanımlamalar açısından bakıldığında süpervizyon, didaktik eğitim sürecinden farklı şekilde planlanmalıdır ve uygulanmalıdır. Teorik bir eğitim uygulama bacağı barındıramaz. DATEM’de teorik eğitim sonrası devam edebileceğiniz süpervizyon programlarını buradan görebilirsiniz.